Chuyện hôm nay: Phố đi bộ

Tối nay, như thường lệ, phố đi bộ Hà Nội lại hình thành như mọi cuối tuần. Người dân ở những tuyến phố đi bộ đã quen với nếp sinh hoạt khi hạn chế phương tiện mỗi cuối tuần.

Nhưng, quen là một chuyện, những mục đích để theo đuổi việc duy trì và mở rộng phố đi bộ trong vùng lõi đô thị thì cần thêm những cách tiếp cận khoa học, hơn là chỉ đơn giản là rào các đầu phố mỗi cuối tuần.

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Trong những năm gần đây, có rất nhiều đô thị nước ta, xuất phát từ Hà Nội, TPHCM, rồi lan dần ra các đô thị khác, kể cả các đô thị nhỏ, các thị trấn, trung tâm của các huyện, xuất hiện nó như một phong trào. Đó là việc tổ chức vận hành các khu phố trung tâm, người ta gọi là phố đi bộ.

Phố đi bộ là một hình thức tổ chức không gian đô thị bắt đầu từ các đô thị ở các nước phát triển, đặc biệt là ở châu Âu, bắt nguồn từ việc xuất hiện các xe có động cơ ra đời vào những năm đầu của thế kỷ 20.

Sự phổ biến của những loại xe có động cơ, do tốc độ cũng như do khí thải, đã phát sinh nhu cầu phải bảo vệ các khu lõi của đô thị, nơi mà có nhiều công trình di tích cần phải được bảo vệ, cũng như là để tăng thêm tính hữu ích cua khu lõi của đô thị.

Ở nhiều nước có 10 khái niệm mà tương đối phổ biến, đó gọi là ZTL (Limited Traffic Zone). Cách tổ chức của các nước tương đối giống nhau, đó là các khu đô thị, phố đi bộ như vậy thường là được tổ chức các ngày trong tuần, tổ chức theo những giờ cố định.

Ví dụ ở Roma, người ta tổ chức thành các khu phố hạn chế đi lại xung quanh các khu di tích cổ và các khu trung tâm. Cấm phương tiện cá nhân, phương tiện chạy bằng động cơ, cấm xe máy từ 7h sáng đến khoảng 6h tối. Ở rất nhiều quốc gia. Họ cấm như vậy từ khoảng 9h đến 6h tối.

Tất nhiên là việc cấm như vậy cũng được tổ chức để các cửa hàng, các cơ sở phục vụ du lịch phục vụ, phục vụ dịch vụ trong khu vực hạn chế lưu thông đó vẫn có thể hoạt động bình thường. Ví dụ như xe chở hàng cung cấp cho các siêu thị, xe chở hàng cung cấp cho các quán cà phê, các nhà hàng trong đó họ vẫn có thể được hoạt động.

Và xe cộ của cư dân ngoài giờ cấm, thì họ vẫn có thể đi vào và họ vẫn có thể đi ra vào hầu như bất kỳ giờ nào. Cách làm này khác tương đối nhiều và tương đối căn bản với cách làm các đô thị của chúng ta hiện nay.

Thường là chúng ta chỉ làm vào cuối tuần, trong một không gian nhỏ và thường là chúng ta chặn lại một hay một số con phố và ở đó cấm tuyệt đối các phương tiện đi ra đi vào và đi bộ trong thời gian cuối tuần.

Cá nhân tôi nhận thấy, cách làm này đâu đó nó chưa hoàn toàn phù hợp, đặc biệt nếu gắn với các mục tiêu khác của chúng ta khi tổ chức không gian đô thị.

Tôi nghĩ, việc tổ chức các phố đi bộ nên được gắn với mục đích hạn chế dần các phương tiện giao thông sử dụng động cơ đi vào các khu đô thị, hạn chế xe máy, hạn chế ô tô đi vào các vùng lõi.

Và cách làm có lẽ phù hợp hơn, theo tôi là áp dụng một phần kinh nghiệm của nhiều quốc gia khác. Ví dụ chúng ta sẽ tổ chức các không gian đi bộ hàng tuần, nhưng tổ chức một cách linh hoạt, ví dụ như có những giờ cụ thể và ở đó cho phép linh hoạt các phương tiện thiết yếu, phục vụ các nhu cầu thiết yếu ở trong khu vực hạn chế đó.

Ngoài ra, có thể mở rộng dần các không gian phố đi bộ, tiến đến hạn chế cấm dần các phương tiện giao thông sử dụng động cơ, nó sẽ giúp cho không gian của khu phố đi bộ trở nên trong lành hơn, giao thông thuận tiện hơn và dần dần giúp tạo ra một nếp sống khác của không gian đô thị lõi, nó làm cho thành phố trở nên dễ chịu và sạch sẽ hơn.

Tôi nghĩ cái đó nó mới thật sự phát huy được vai trò của khu phố đi bộ hay là khu hạn chế giao thông trong một đô thị hiện đại.

--

Trên đây là góc nhìn của tác giả Phạm Quang Vinh về phố đi bộ. Anh Phạm Quang Vinh là cộng tác viên thường xuyên của chuyên mục Chuyện hôm nay.