Cơ hội và thách thức cho DN khi tham gia EVFTA vào năm 2023 (Bài 1)

Sau hai năm thực thi Hiệp định EVFTA, XK của Việt Nam sang EU được đánh giá có kết quả khả quan, nhưng cùng với đó doanh nghiệp Việt cũng gặp không ít khó khăn. Để có cái nhìn toàn cảnh cùng cơ hội và thách thức khi tham gia EVFTA vào năm 2023.

 Thông tin trong nước và quốc tế

# Bộ Công thương cho biết, kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng ngoạn mục, bứt phá mạnh trong quý III, chính là chỉ dấu cho thấy GDP sẽ tăng cao trong cả năm nay. 

# Còn theo Ban chỉ đạo 389, từ tháng 12 tới, các cơ quan chức năng sẽ tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua cảng hàng không quốc tế. 

# Theo thống kê, thị phần hàng hóa của VN trong tổng nhập khẩu của EU từ thị trường ngoại khối hiện đang chiếm 1,8%, cao hơn nhiều nước ĐNÁ khác. 

# Còn kim ngạch XNK nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện của nước ta hiện đã ghi nhận mức nhập siêu kỷ lục với 25 tỷ USD.

# NHNN đang tính toán cấp room tín dụng cho các tổ chức tín dụng năm 2023 và khẳng định “sức khỏe” của ngân hàng chính là căn cứ đầu tiên để phân bổ room tín dụng. 

# Ở lĩnh vực BĐS, trên địa bàn TP.HCM đang có khoảng 143 dự án cần “giải cứu”, do bị vướng mắc pháp lý nên chưa thực hiện được hoặc chỉ thực hiện được một phần hoặc phải tạm dừng. 

# Giá xăng ngày mai 1/12 dự kiến giảm tiếp khoảng 700-1.100 đồng/lít. Nếu trích quỹ bình ổn, giá mặt hàng này có thể giảm ít hơn. 

# Và dự báo, do giá USD tăng mạnh trong quý III, kéo tỉ giá tăng theo, sẽ tác động đến giá sản phẩm điện máy, công nghệ trong thời điểm cận Tết. 

# Các chuyên gia kinh tế của Ngân hàng J.P.Morgan vừa dự báo về một cuộc “suy thoái nhẹ” của nền kinh tế Mỹ trong nửa cuối năm 2023.

# Nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ suy giảm 0,5% trong quí 3-2023 và tình trạng ảm đạm có thể kéo dài sang năm 2024. 

# Theo Bloomberg, Kuala Lumpur vừa vượt qua Dubai trở thành nơi đáng sống nhất cho người nước ngoài, nhờ chi phí nhà ở rẻ và thuế thấp.

# Và thống kê trong năm nay, thị trường tiền số toàn cầu đã mất hơn 80% triệu phú, với chỉ hơn 23.000 tài khoản có số dư Bitcoin trên một triệu USD. 

# Sau hai năm thực thi Hiệp định EVFTA, XK của Việt Nam sang EU được đánh giá có kết quả khả quan, nhưng cùng với đó doanh nghiệp Việt cũng gặp không ít khó khăn. Để có cái nhìn toàn cảnh cùng cơ hội và thách thức khi tham gia EVFTA vào năm 2023.

Hai năm thực thi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam Liên minh EU cũng là khoảng thời gian mà kinh tế thế giới và nước ta phải đối mặt với những biến động chưa từng có, từ dịch bệnh Covid-19, đứt gãy các chuỗi cung ứng, đến xung đột Nga-Ukraina... Mặc dù vậy, Hiệp định đã góp một phần quan trọng giúp quan hệ thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và EU phát triển khả quan.

Đặc biệt, theo báo cáo đánh giá của VCCI, về nhận thức của DN đối với EVFTA, có tới gần 94% DN từng nghe nói hoặc biết ở các mức độ khác nhau Hiệp định này, cao nhất trong số các FTA đang thực hiện.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang, GĐ Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI), có tới gần 41% DN tham gia khảo sát cho biết đã từng hưởng lợi từ EVFTA: "Lợi ích mà DN được hưởng cụ thể từ EVFTA lợi ích về ưu đãi thuế quan cho hàng hóa XNK là nhóm lợi ích lớn nhất. Các DN cũng đánh giá rất cao những lợi ích gián tiếp như là: có thêm cơ hội hợp tác liên kết hay lượng đơn hàng doanh thu lợi nhuận của doanh nghiệp tăng thêm nhờ ký hiệp định này; mặc dù có thể doanh nghiệp không từng xuất đi hay nhập về bất kỳ sản phẩm nào từ EU cả".

Hiện Việt Nam đã vượt Singapore trở thành đối tác thương mại lớn nhất của EU trong khối ASEAN, đứng vị trí thứ 11 trong số các nước cung ứng hàng hóa lớn nhất vào EU. Đồng thời EU cũng trở thành đối tác thương mại hàng đầu, là thị trường XK lớn thứ ba của Việt Nam. Tuy nhiên vị thế này đang đối diện với nhiều khó khăn khi EU đang ngày càng thắt chặt giám sát việc thực thi vấn đề chuyển đổi xanh, phát triển bền vững...

Theo ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Mỹ nghệ Chế biến gỗ, mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam gặp nhiều thách thức lớn buộc phải thích ứng như bảo vệ môi trường, minh bạch nguồn gốc xuất xứ lâm sản và những mặt hàng sản xuất trên đất rừng.

Theo ông Nguyễn Chánh Phương, thời gian tới không chỉ đồ gỗ mà nhiều mặt hàng nông nghiệp khác cũng sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ: "Những mặt hàng nông nghiệp có thể đang thiếu nhiều thông tin về vấn đề này. Có thể nói cà phê Việt Nam đã nắm bắt thông tin tốt, nhưng phần lớn các doanh nghiệp còn lại tại vì mình trồng cà phê trên đất phá rừng thì điều này sẽ rất nguy hiểm, đây là những nguy cơ mà các doanh nghiệp cần phải chuẩn bị".

Về vấn đề này, ông Lý Trung Kiên, Trưởng Bộ phận Logistic toàn quốc, Cty Nesle VN chia sẻ, Hiệp định EVFTA đang tạo lợi thế giúp VN có thị phần ổn định tại thị trường EU. Tuy nhiên dự báo những năm tới, việc các dự luật mới được EU thông qua sẽ tác động trực tiếp đến ngành hàng nông sản, trong đó có cà phê.Vì vậy, các DN ngoài việc đảm bảo chất lượng sản phẩm thì vấn đề sử dụng tài nguyên hiệu quả, bảo vệ môi trường cần được chú trọng:

"Đây sẽ là những câu chuyện để truyền tải cho người tiêu dùng để họ hiểu được vấn đề đó và chấp nhận sản phẩm của mình. Khi sản phẩm đáp ứng được yêu cầu thì hàng Việt có thể xuất khẩu, giá trị của hàng hóa Việt, giá trị của cà phê sẽ được nâng cao hơn".

Cùng với đó là nâng cao năng lực cạnh tranh cho DNNVV và siêu nhỏ để tận dụng cũng như được hưởng lợi từ Hiệp định Việc đẩy mạnh đầu tư sản xuất nguyên phụ liệu đáp ứng quy tắc xuất xứ cũng là nội dung cần được quan tâm.

Bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó Cục trưởng Cục XNK, Bộ Công Thương lưu ý: "DN là cần sự chủ động, chủ động nắm bắt thông tin về cắt giảm thuế quan, những quy định liên quan đến EVFTA; chủ động trong kế hoạch sản xuất kinh doanh, cũng như giao hàng… Tiếp theo là sự chủ động đổi mới mình, xây dựng ra những sản phẩm có thương hiệu, có chất lượng, có giá trị để chúng ta có thể hướng đến XK bền vững".

Trước những khó khăn chung của kinh tế thế giới, đâu là cơ hội và thách thức đối với DN Việt tham gia EVFTA vào năm sau? Bên cạnh việc tự chuyển đổi mô hình quản lý, xây dựng sản phẩm theo hướng bền vững, vấn đề lao động và thuế quan có những gì đáng lưu ý? Nội dung này sẽ đề cập trong bài viết tiếp theo.

Thông tin thị trường chứng khoán

# Chỉ số VNIndex đóng cửa phiên hôm nay cũng là phiên cuối tháng 11 tại mốc 1.048,42 điểm, tăng 16,26 điểm (+1,58%). Mức điểm số này là mức cao nhất trong phiên hôm nay và cả tháng 11

# Đáng chú ý, ngành Bán lẻ tăng tốt nhất. Nhóm Bất động sản cũng ghi nhận nhiều mã tăng hết biên độ. Các nhóm ngành còn lại cũng đồng loạt  bao phủ trong sắc xanh như Thép, Chứng khoán, Dầu khí, Hóa chất. Riêng nhóm Ngân hàng phân hóa nhưng vẫn có những nhân tố tăng vượt trội thị trường chung như VIB, EIB, VPB, TCB….

# Theo SSI Reseach, GTGD khớp lệnh trên HOSE duy trì mức cao 14,3 nghìn tỷ đồng. Khối ngoại tiếp tục mua ròng ở mức cao +1,6 nghìn tỷ đồng.