Giá xăng dầu nhảy múa, làm sao để quản lý?

Giá dầu đã tăng khoảng 60% kể từ đầu năm 2022 tới nay gây áp lực lạm phát và khả năng suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Việt Nam hiện mới đảm bảo nguồn cung xăng dầu khoảng 70% nên vẫn chịu ảnh hưởng lớn khi giá xăng dầu thế giới tiếp tục leo thang.

Làm chủ nguồn cung xăng dầu trong nước, giải pháp căn cơ ổn định giá?

Để giảm bớt áp lực tăng giá xăng dầu tại thị trường trong nước, ông Nguyễn Tiến Thỏa - nguyên Cục Trưởng Cục Quản lý Giá, Bộ Tài chính cho rằng cho rằng: "Về phía Nhà nước cần áp dụng các chính sách để bình ổn giá, không loại trừ giải pháp hỗ trợ cho vay vốn kinh doanh xăng dầu. Trong điều hành giá cần phải cải cách định giá theo chu kỳ 10 ngày như hiện nay để giá bám sát thị trường thế giới và khi điều chỉnh không bị tăng sốc.

Theo PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính): "Để giảm thiểu giá xăng dầu trong nước tăng so với giá thế giới, phải sử dụng công cụ bảo hiểm giá qua hợp đồng phái sinh hay giao dịch hàng hóa phái sinh thì các doanh nghiệp mới có thể giảm thiểu rủi ro về biến động tăng giá".

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương, hiện Việt Nam chưa có hệ thống kho riêng để dữ trự xăng dầu quốc gia mà giao cho các doanh nghiệp đầu mối dự trữ. Việc các doanh nghiệp đầu mối có dự trữ xăng dầu quốc gia, tách bạch với dự trữ xăng dầu của doanh nghiệp hay không thì vẫn là một “ẩn số”.

Bởi vậy, Bộ Công thương đang có lộ trình trình cấp có thẩm quyền xem xét thiết kế lại mô hình quản lý quỹ này và  xem xét nâng cao hơn nữa mức dự trữ xăng dầu quốc gia đảm bảo đủ cung cấp cho nhu cầu trong nước một vài tháng trong những trường hợp bất trắc. 

Để đảm bảo ổn định nguồn cung xăng dầu quốc gia, theo chuyên gia kinh tế TS Vũ Đình Ánh thời gian tới, Việt Nam cần phải có sự quan tâm hơn nữa đến dự trữ chiến lược đối với xăng dầu: "Đầu tiên chúng ta phải có cơ sở hạ tầng, chứ không thể trông chờ vào cơ sở hạ tầng của doanh nghiệp. Thứ hai phải có nguồn lực tài chính, trong đó có ngoại tệ để làm sao dự trữ đủ xăng dầu trong nước trước các biến động"

Phát biểu kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 16/3, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, nếu giá xăng dầu tiếp tục diễn biến phức tạp thì bên cạnh kết hợp quỹ bình ổn giá xăng dầu và điều hành bằng thuế, cần tiếp tục áp dụng các công cụ khác: "Cần có những giải pháp tổng thể, căn cơ, để kịp thời giải quyết những vướng mắc của nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn đảm bảo an ninh năng lượng ngay từ trong nước". 

Nghiên cứu đề xuất mở rộng nâng cao năng lực dữ trữ quốc gia về xăng dầu đảm bảo an ninh năng lượng. Thực hiện công khai, minh bạch và có giải pháp tách bạch giữa dự trữ quốc gia và dự trữ lưu thông của doanh nghiệp. Tiếp tục điều hành giá xăng dầu bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Tiếp tục rà soát và điều chỉnh các loại thuế phí, các yếu tố cấu thành giá cơ sở, các định mức hao hụt, định mức chi phí, định mức lợi nhuận… cấu thành trong giá cơ sở cho phù hợp với thực tiễn, góp phần kiểm soát giá xăng dầu nếu giá xăng dầu tiếp tục tăng cao.

Về giải pháp đảm bảo nguồn cung xăng dầu trong nước, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cho biết tại phiên chất vấn ngày 16/3, Chính phủ đã chỉ đạo Nhà máy Bình Sơn sản xuất tăng 105%, Nghi Sơn cam kết sản xuất trở lại, nhập khẩu cho quý 2/2022 tăng thêm là 2,4 triệu m3. 

Về giải pháp lâu dài, Phó Thủ tướng  Lê Văn Thành khẳng định tinh thần dứt khoát phải làm chủ sản xuất xăng dầu trong nước và theo quy hoạch sẽ có nhà máy lọc dầu có quy mô sản xuất 10 triệu m3 tại Vũng Tàu.

Ngân hàng nhà nước vừa có văn bản số yêu cầu các ngân hàng thương mại chủ động cân đối nguồn vốn, xem xét tạo điều kiện tăng thêm hạn mức tín dụng cấp cho các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu,  để kịp thời nhập khẩu xăng dầu theo hạn mức nhập khẩu góp phần đảm bảo nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong nước.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng yêu đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa quy trình, thủ tục nội bộ, rút ngắn thời gian xét duyệt cấp tín dụng; trong trường hợp phát sinh vướng mắc kịp thời báo cáo Thống đốc ngân hàng thương mại để được xem xét xử lý.