Thời của điện ảnh công thức

Everything, Everywhere, All at once (Tất cả vũ trụ cùng một lúc), bộ phim giành giải thưởng phim hay nhất của Viện hàn lâm điện ảnh Mỹ đang được chiếu lại tại hệ thống rạp CGV ở Việt Nam và tạo ra không ít tranh luận của người xem về chất lượng nghệ thuật của nó.

Sau khi dành mấy tiếng xem hết bộ phim Everything, Everywhere, All at once (EEAAO) tôi thực sự ngạc nhiên về giải thưởng phim hay nhất dành cho tác phẩm này. Một bộ phim với thông điệp đơn giản: Thế giới của chúng ta trở nên đau khổ bởi chúng ta vô tình làm tổn thương nhau, và chúng ta tưởng rằng cần phải có những siêu anh hùng để sửa chữa những vết thương đó, để cứu thế giới.

Nhưng, cách duy nhất để cứu thế giới hóa ra đơn giản hơn nhiều, chỉ cần chúng ta tử tế với nhau hơn.

Đây là một thông điệp không mới. Ngay tại Hollywood, thông điệp này cũng đã từng tràn ngập vào thập niên 90 của thế kỷ trước, thời mà cặp đôi Tom Hanks và Meg Ryan làm mưa làm gió với những bộ phim tình cảm hài nhẹ nhàng.

Nó cũng xuất hiện trong các nền điền ảnh khắp thế giới, từ Bollywood của Ấn Độ, đến Hồng Kong, Hàn Quốc, thậm chí là cả trong mấy phim chiếu tết của Trấn Thành ở Việt Nam.

Con người nên tử tế với nhau hơn là một thông điệp dễ thương, và cũng là ước mơ bền vững của loài người, là điều mà mọi tổ chức nghệ thuật, văn hóa, hay chính trị… đều nên tôn vinh, dù nó không mới. tôi nghĩ vậy. Nhưng, điều quan trọng là cách mà các tác phẩm diễn đạt nó như nào?

EEAAO chọn một cách diễn đạt khá cồng kềnh cho thông điệp đơn giản này khi ekip làm phim cố gắng đưa vào tất cả những yếu tố có vẻ phù hợp nhất với xu hướng đại chúng. Một chút xuyên không, một chút ý niệm đa vũ trụ, một chút võ thuật, một chút hài đen tận dụng các chi tiết gây cười bỗ bã như các vũ khí hình dương vật, các khẩu quyết khai mở tâm trí ám chỉ các hành vi tình dục phi truyền thống…

Có thế nói EEAAO là một bộ phim bám trend giới trẻ rất tốt. Người ta có thể tùy tiện cắt bất cứ phân cảnh nào đưa lên tiktok cũng có thể thu hút người xem dưới dạng video ngắn. Người ta có thể tùy tiện sử dụng vô số câu thoại để chế meme hài nhảm để sử dụng trên mạng xã hội.

Với những người xem mong muốn thưởng thức một tác phẩm điện ảnh xứng đáng với giải thưởng hàn lâm, mong muốn một chút triết lý nhân sinh sâu sắc, một chút cảm xúc tinh tế, tất nhiên sẽ có sự thất vọng. Tuy nhiên, rất khó để đòi hỏi một tác phẩm ưu tiên phục vụ người tiêu dùng thế hệ giải quyết mọi vấn đề của mình bằng mạng xã hội như hiện nay có thể đáp ứng những tiêu chí hàn lâm.

EEAAO đã thành công, dù có thể không như mong muốn của những khán giả truyền thống. Điều đó nên vui hay nên buồn là điều khó nói. Bởi nó cũng giống như việc sử dụng sữa công thức có tốt hơn ăn uống thực dưỡng hay không.

Nhưng, có một thực tế cần phải thừa nhận, nghệ thuật điện ảnh đã bước sang một thời kỳ mới, đó là thời của điện ảnh công thức, thời mà các yếu tố thành công của một tác phẩm được công thức hóa dựa trên dữ liệu về thói quen tiêu dùng của thị trường./.