Việt Nam cần có chính sách kích thích phát triển kinh tế tuần hoàn (Phần 1)

Dù mới xuất hiện nhưng kinh tế tuần hoàn đang là xu hướng phát triển tất yếu ở nhiều quốc gia và được đánh giá là có thể giúp các nước đang phát triển đột phá vươn lên và bắt kịp xu thế chung của thế giới. Do đó, cần phải có chính sách khuyến khích phát triển kinh tế tuần hoàn.

 Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Thông tin trong nước và quốc tế

# Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh vừa ký ban hành Kế hoạch tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên các tuyến biên giới, vùng biển và địa bàn nội địa. 

# Còn theo Bộ Tài chính, do doanh số bán ô tô đã tăng trở lại, nên đề xuất tiếp tục giảm 50% lệ phí trước bạ ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước là chưa phù hợp. 

# Nếu không có những bất thường về thời tiết, dịch bệnh, dự kiến kim ngạch xuất khẩu của gạo VN năm nay sẽ đạt khoảng 3,2-3,3 tỷ USD. \

# Trong khi đó, nếu những tháng cuối năm đạt tốc độ tăng trưởng ổn định như tháng 8 với kim ngạch xuất khẩu khoảng 1,3 tỷ USD, thì ngành lâm sản có thể đạt mục tiêu xuất khẩu 16,4 tỷ USD trong cả năm. 

# Theo kiểm toán nhà nước, nhiều DN niêm yết bỗng từ lãi chuyển thành lỗ sau khi kiểm toán thực hiện soát xét Báo cáo tài chính bán niên 2022. 

# Còn với lĩnh vực BĐS, trong tháng 8, DKRA ghi nhận TP.HCM có sức cầu thị trường nhà phố, biệt thự ở mức thấp nhất từ trước đến nay khi chỉ bán được 4 căn mới. 

# Thương mại điện tử Việt Nam đang giữ tốc độ tăng trưởng ổn định ở mức 16%, là thị trường lớn thứ 2 tại ĐNÁ, sau Indonesia. 

# Còn theo Niên giám thống kê, với mức thu nhập hiện nay, người Việt Nam sẽ mất gần 250 ngày lương trung bình để sở hữu chiếc iPhone 14 Pro Max.

# Sản lượng điện mặt trời đạt kỷ lục vào mùa hè ở EU khi nguồn cung khí đốt, thủy điện bị thắt chặt trong cuộc khủng hoảng năng lượng. 

# Và trong bài phát biểu mới đây, Thủ tướng Đức khẳng định, nước này đã có nhiều biện pháp dự phòng để đối phó với cuộc khủng hoảng năng lượng. 

# Tính đến tháng 9, tình trạng ách tắc tại các cảng biển lớn trên thế giới đang giảm nhanh chóng, đây là dấu hiệu cho thấy các yếu tố căng thẳng chuỗi cung ứng đang hạ nhiệt. 

# Còn tại Mỹ, Goldman Sachs dự báo, thị trường BĐS sẽ đi ngang vào năm 2023, dù đã có dấu hiệu giảm nhanh ở một số khu vực nhất định.

Dù mới xuất hiện nhưng kinh tế tuần hoàn đang là xu hướng phát triển tất yếu ở nhiều quốc gia và được đánh giá là có thể giúp các nước đang phát triển đột phá vươn lên và bắt kịp xu thế chung của thế giới. Do đó, cần phải có chính sách khuyến khích phát triển kinh tế tuần hoàn.

Ước tính đến nay có khoảng 30 quốc gia trên thế giới đã và đang xây dựng lộ trình để phát triển KTTH như Ủy ban Châu Âu và các quốc gia thành viên như Hà Lan, Đức, Pháp, Phần Lan…; Úc, Nhật Bản, Trung Quốc

Hiện nhiều DN Việt cũng nhận thức được vai trò của trách nhiệm xã hội và xây dựng các mô hình kinh doanh theo hướng tuần hoàn. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp áp dụng các mô hình kinh tế tuần hoàn còn mang tính tự phát, chưa có hệ thống.

Ông Nguyễn Hoa Cương, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhìn nhận: "Đây là đế án rất quan trọng vì trước nay chúng ta nói nhiều ở góc độ vĩ mô hơn là về phát triển kinh tế tuần hoàn, nhưng chúng tôi suy nghĩ: quan trọng là để các mô hình này áp dụng vào được kinh tế Việt Nam, nhất là trong bối cảnh chúng ta có các cam kết và các chiến lược về tăng trưởng xanh".

Khung pháp luật về thúc đẩy “tăng trưởng xanh” chưa đầy đủ, chưa rõ ràng và đồng bộ; năng lực và nguồn lực của doanh nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi, văn hoá kinh doanh, thói quen tiêu dùng và nhiều chính sách pháp luật vẫn chủ yếu dựa trên triết lý kinh doanh tuyến tính truyền thống. Vậy nên, kinh doanh tuyến tính truyền thống hiện vẫn đang có nhiều lợi thế so với kinh doanh tuần hoàn.

Do đó, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh nhận định: "Những doanh nghiệp nào chất “Xanh” cao thì về trung và dài hạn lợi nhuận cũng cao. Tất nhiên chi phí chuyển đổi cao, chi phí tuân thủ không nhỏ, nên cần chính sách hỗ trợ. Có 5 chính sách là nhận thức, công nghệ, quản trị, kỹ năng và hệ thống động lực. Hệ thống động lực quan trọng ở chỗ giúp cắt giảm chi phí, giảm thiểu chí chuyển đổi, đầu tư. Đó là liên quan đến đất đai, công nghệ, đỏi mới sáng tạo, thuế".

Qua khảo sát hơn 500 DN lớn trên cả nước do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ công bố mới đây cho thấy, gần 80% đã nhận thức theo nhận thức chung về kinh tế tuần hoàn; khoảng 70% doanh nghiệp cho rằng, kinh tế và KTTH có vai trò quan trọng. Nhưng hiểu biết của DN về kinh doanh tuần hoàn lại hạn chế ở mức chưa có 30% hiểu rõ, nhất là chỉ có chưa đến 6% hiểu rất rõ khái niệm này.

Ông Lê Xuân Đồng, Giám đốc Khối Nghiên cứu Thị trường và tư vấn, Fiin Group thẳng thắn chỉ ra những hạn chế của các doanh nghiệp: "Chúng tôi cho rằng có 3 cái chính là các doanh nghiệp tái chế Việt Nam gặp phải. Thứ nhất là nguồn cung rác thải nhựa đủ lớn và chất lượng để phục vụ hoạt động tái chế. Thứ 2 là đầu ra của các sản phẩm tái chế. Khó khăn thứ 3 là vấn đề tiếp cận nguồn tài chính xanh, ưu đãi đầu tư mở rộng".

Trước những vấn đề đặt ra cho phát triển bền vững, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho rằng, để tận dụng hiệu quả kinh tế tuần hoàn trong sản xuất kinh doanh trước hết các doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về kinh doanh tuần hoàn, tìm hiểu kỹ những thách thức và cơ hội khi đổi mới hoạt động kinh doanh sang mô hình tuần hoàn:

"Đầu tiên chúng ta phải hiểu và nâng cao nhận thức. Các thị trường XK dệt may của VN đã đưa ra chiến lược mới về dệt may. Đó là việc sản phẩm phải có vòng đời cao và có thể tái chế, thậm chí phải đảm bảo tỷ lệ tái chế nhất định để chống ô nhiễm môi trường. Các DN nếu không vào cuộc ngay từ bây giờ có thể sẽ chậm chân và khó khăn khi chuyển đổi cách kinh doanh truyền thống sang kinh doanh tuần hoàn", ông Cẩm cho biết.

Vậy vai trò của người tiêu dùng, DN có tác động ra sao tới nỗ lực chuyển đổi xanh và phát triển kinh tế bền vững? Cần có chính sách nào để thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam? Câu trả lời sẽ có trong bài viết tiếp theo.

 Thông tin thị trường chứng khoán

# VN Index cân bằng trở lại quanh vùng hỗ trợ 1.230 điểm, trước khi hồi phục dần cho đến cuối ngày. Chỉ số kết phiên quanh vùng 1.240,7 điểm, giảm 0,6%.

# Ngành Chứng khoán nỗ lực hồi phục và chứng kiến sắc xanh chiếm ưu thế. Bên cạnh SSI, các cổ phiếu HCM và VCI tăng tương ứng 5,8% và 3,1%. Trong khi đó, ngành Xây dựng quay lại với kỳ vọng đẩy mạnh đầu tư công trong giai đoạn cuối năm.

# Theo SSI Reseach, Thanh khoản thị trường cải thiện đáng kể trong phiên biến động, đạt hơn 14,3 nghìn tỷ đồng trên HOSE. Khối ngoại thu hẹp quy mô bán ròng trên HOSE trong ngày thứ Tư, đạt 54,6 tỷ đồng.